''สวนสาธารณะลอยฟ้า''ข้ามแม่น้ำแห่งแรกของโลก - เดลีนีวส์

cicientertaiment.blogspot.com

เมื่อ 30 ปีที่แล้วคนกรุงเทพฯต่างตื่นเต้นที่จะมีโครงการรถไฟฟ้าสายแรกของประเทศไทยในชื่อรถไฟฟ้า “ลาวาลิน” ตามชื่อบริษัทจากประเทศแคนาดา ที่ชนะประมูลการก่อสร้างระยะทาง 61 กม.จากการทางพิเศษแห่งประเทศไทย (กทพ.) ในปี2533 มีโครงข่ายเชื่อมโยงกรุงเทพฯฝั่งธนบุรีและฝั่งพระนคร

เข้าใจอย่างง่ายๆ สามารถเดินทางด้วยรถไฟฟ้าจากย่านวงเวียนใหญ่เพื่อไปมักกะสันได้ในต่อเดียว แต่การก่อสร้างต้องหยุดลงด้วยปัญหาเรื่องเงินทุนก่อสร้างและการเวนคืนที่ดิน ซากการก่อสร้างถูกทิ้งร้างเป็นตอม่อ บริเวณสะพานพุทธฝั่งธนบุรี และสะพานพระปกเกล้า ตั้งอยู่กึ่งกลางสองสะพานนี้ เรียกกันว่า สะพานด้วน

โครงการสวนลอยฟ้าเจ้าพระยา (Chao Phraya Sky Park) เข้ามาเปลี่ยนสะพานด้วนแห่งนี้ให้เป็นสวนสาธารณะลอยฟ้า พร้อมทางเดินข้ามแม่น้ำเจ้าพระยาเชื่อมฝั่งธนบุรีและฝั่งพระนครเข้าไว้ด้วยกัน ภายใต้โครงการกรุงเทพฯ250 ด้วยความร่วมมือจากภาคี กรุงเทพมหานคร(กทม.) กทพ.กรมทางหลวง ชนบท (ทช.) กระทรวงคมนาคม โดยศูนย์ออกแบบและพัฒนาเมือง จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย (UddC) ออกแบบวางผังและเสนอความเป็นไปได้ใหม่ในการพัฒนาฟื้นฟูเมือง สร้างพื้นที่สาธารณะ เพิ่มพื้นที่สีเขียว เพื่อผู้คนในเมืองสามารถเดินได้เดินดี

“ช่วงที่วางผังแม่บทอนุรักษ์ฟื้นฟูย่านกะดีจีน-คลองสาน อันเป็นโครงการนำร่องของโครงการกรุงเทพฯ 250 คุณลุงประดิษฐ์ ห้วยหงษ์ทอง ประธานชุมชนบุปผารามแห่งย่านกะดีจีน เดินมาทักว่าทำไมอาจารย์แดงไม่เอาสะพานด้วนที่ทิ้งไว้เฉยๆ มาทำอะไรให้เกิดประโยชน์

พอพูดขึ้นมาเท่านั้น ความเป็นนักผังเมืองของพวกเราก็ทำงานทันที ภาพการเชื่อมเมือง เชื่อมการสัญจร เชื่อมพื้นที่สีเขียว เชื่อมชุมชนก็ผุดขึ้นมา นี่คือการจุดประกายครั้งสำคัญจากคนจริงในพื้นที่” ดร.นิรมล เสรีสกุล ผู้อำนวยการ Uddc บอกถึงจุดเริ่มต้นของโครงการ

ดร.นิรมล บอกถึงความสำคัญว่า ขนาดโครงการฯไม่ได้ใหญ่โตมีความยาว 280 เมตร กว้าง 8 เมตร แต่ถือเป็นครั้งแรกที่อนุญาตให้นำโครงสร้างที่ทิ้งร้างมาปรับเปลี่ยนให้เกิดประโยชน์ใช้สอยร่วมกัน เพื่อการเดินเท้า เพื่อใช้จักรยาน โดยใช้งบประมาณปรับปรุงไป120 ล้านบาท และได้รับการบันทึกว่าเป็นสวนสาธารณะลอยฟ้าข้ามแม่น้ำแห่งแรกของโลก เติมฝันของสถาปนิกทั่วโลกที่อยากสร้างสรรค์งานออกแบบสะพานข้ามแม่น้ำที่เต็มไปด้วยต้นไม้

ด้วยข้อจำกัดของพื้นที่และต้องจัดสรรพื้นที่ทั้งคนเดิน จักรยาน และจุดชมวิว และต้นไม้ อีกทั้งสะพานไม่มีทางขึ้น ภายใต้บริบทจึงต้องอาศัยการออกแบบอย่างแยบยล

“การออกแบบเริ่มตั้งแต่ปี 2558 แต่การก่อสร้างจริงใช้เวลาแค่ปีเดียว ด้วยความท้าทายที่ไม่สามารถจอดรถบนสะพานพระปกเกล้าแล้วใช้เครนยกวัสดุขึ้นมา วัสดุทุกชิ้นต้องใช้คนขนขึ้นไป จึงต้องใช้ระบบถอดวัสดุเป็นชิ้นๆแล้วขึ้นไปประกอบ และทำให้วัสดุชิ้นหนึ่งทำหน้าที่หลายอย่างเป็นทั้งแบริเออร์กำหนดขอบเขตสวน และตัวบังสายตา” จักรดาว นาวาเจริญ สถาปนิกในโครงการกรุงเทพฯ250อธิบายเสริม

สวนสาธารณะลอยฟ้าเลือกต้นไม้ที่สามารถอยู่ในดินได้เพียง 1 เมตร ไม่ใช้ต้นไม้ใหญ่อย่างจามจุรี เพราะกิ่งก้านจะเติบโตขวางทางสัญจรของรถยนต์บนสะพาน โดยมีต้นมะกอกเป็นประธานของสวนแห่งนี้ เพราะไม่ผลัดใบ อีกทั้งชื่อยังพ้องกับคำว่า “บางกอก” ล้อมรอบไปด้วยหญ้าหนวดแมว ยี่โถ ชงโค

ซึ่งทนแดด สู้ลมแรงบนพิกัดสะพานข้ามแม่น้ำได้ วัตถุประสงค์หลักของสวนสาธารณะลอยฟ้าคือเพื่อสัญจร และชมวิวกรุงเทพฝั่งธนบุรีและฝั่งพระนครในมุมมอง 360 องศา กว้างเหมือนมองทะเล แต่เป็นวิวของแม่น้ำเจ้าพระยา ช่วงเย็นจึงเป็นจุดชมวิวพระอาทิตย์ตกที่สวยสุดแห่งหนึ่งในกรุงเทพ

“หากขี่จักรยานจากฝั่งธนฯจากย่านกะดีจีน-คลองสานข้ามแม่น้ำเจ้าพระยาผ่านสวนลอยฟ้า (แบบจูงผ่าน) ทะลุออกสะพานโอสถานนท์ เลียบคลองผ่านหลังศาลรัฐธรรมนูญทะลุเข้าพาหุรัด จะสามารถถึงย่านเยาวราชเจริญกรุงช่วงปลายได้ภายใน 15 นาที หากเดินอาจจะใช้เวลา 30 นาที แต่ถ้านั่งรถเมล์จะใช้เวลาหลายต่อ” ดร. นิรมลระบุ

การเดินทางมาชมวิวของสะพานฯแห่งนี้สามารถนั่งรถไฟฟ้า MRT โดยลงที่สถานีสนามไชย ออกประตูทางมิวเซียมสยาม ไปทางถนนจักรเพชรจะมาถึงสวนสาธารณะลอยฟ้าใช้เวลาเดินประมาณ 5 นาที โดยมีลิฟต์สำหรับรถเข็นผู้พิการ และมีเวลาเปิดปิดตามระบบของสวนสาธารณะที่กทม.ดูแล มีกล้องซีซีทีวี มีราวกันตกบางช่วงทำรั้วสูง 2-3 เมตรเพื่อป้องกันคนโยนของหรือทำของตก กำหนดการเปิดสวนสาธารณะลอยฟ้าอยู่ระหว่างสัปดาห์สุดท้ายของเดือนมิ.ย.นี้ รอการตอบรับจากพล.อ. ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี มาเป็นประธานเปิดสวนฯอย่างเป็นทางการ

จากโครงการรถไฟฟ้าสายแรกกลายเป็นสะพานด้วนถูกทิ้งร้าง ปรับโฉมมาเป็น “สวนสาธารณะลอยฟ้าเจ้าพระยา” สัญลักษณ์สีเขียวเชื่อม2ฝั่งกรุงเทพฯและได้รับการบันทึกว่าเป็นสวนสาธารณะลอยฟ้าข้ามแม่น้ำแห่งแรกของโลก
.................................
คอลัมน์ : มุมคนเมือง
โดย "เทียนหยด"